Kitaplar | Konular | Çağımız ve Günümüz Meselelerine Fetvalar
SÜT EMME İLE İLGİLİ EVLENME YASAĞI MESELELERİ
1 - Soru: Bir kimse karısının hala ve teyzesini, karısının üzerine nikahlayamaz. Bunu biliyoruz. Süt itibariyle teyze ve hala olan kadın da, nesep itibariyle olan gibi haram mıdır?
Cevap: Evet, haramdır. Bir erkek, karısının süt teyzesini veya süt itibariyle halasını, karısının üzerine nikahlayamaz. "Nesebin haram kıldığım süt de haram kılar" Hadisi şaşmaz bir kıstasımız olmalıdır.
2 - Netice Fetvalarından: "Gerdeğe girmeden vefat eden kadının kocasına, onun süt annesini nikahlamak caiz olmaz" (H.Ec. c. 1/36)
Açıklama: Bir kadının süt annesi, evleneceği erkeğin kayınvalidesi durumunda olmakta ve musaharet yoluyla kendisine haram bulunmaktadır. Süt emmekten doğan haramlıkta, hürmet-i müsahare de geçerlidir.
3 - Netice Fetvalarından: "Oğlunun süt annesini nikahlamak caiz olur" (H.Ec. c. 1/34)
Açıklama: Süt haramlığı, emen ile emziren arasındadır. Emen oğlanın babası ile, süt emziren kadının birbiriyle evlenmelerine mani bir hüküm yoktur.
4 - Netice Fetvalarından: "Süt itibariyle kız kardeş olanların bir erkeğin nikahı altında toplanması caiz olmaz" (H.Ec. 1/36)
Açıklama: Ayrı ayrı iki annenin kızları, üçüncü bir kadından emmek suretiyle süt kardeşi olunca, ikisinin bir erkeğin nikahı altında toplanmaları haramdır.
5 - Netice Fetvalarından: "Süt kardeşinin kızını nikahlamak caiz olmaz" (H.Ec. 1/34)
Açıklama: Süt kardeşin kızının, dayı veya amca mevkiindeki erkekle evlenmesi haramdır. Bu haramlık, devamlı olup hiçbir zaman kalkmaz.
6 - Ali Efendi Fetvalarından: "(Bir erkek) zina ettiği kadının süt kızını alamaz."
Açıklama: Bir kimse, karısının emzirdiği kızı nikahlayamaz. Bu haramlık sadece nikahlı birleşme ile sınırlı değildir. Zina ettiği kadının süt kızını da içine alır. Bu kız, süt anası ile zina eden erkeğe haram olur.
7 - Netice Fetvalarından: "Annesinin süt itibariyle kız kardeşi olan kadını nikahlamak caiz olmaz" (H.Ec. 1/32)
Açıklama: Annesinin süt kardeşi, o erkeğin süt teysezi olur. Nesep itib-riyle haram olan kadınlar, süt itibariyle de haramdır.
8 - Ali Efendi Fetvalarından: "Süt kızkardeşinin emzirdiği bir kızla evlenmek caiz olmaz" (H.Ec. 1/47)
Açıklama: Çünkü o kimse, bu kızın süt dayısı olmaktadır. Nesep itibariyle dayı ile evlenmek haram olduğu gibi, süt cihetiyle de haramdır.
9 - Behce Fetvalarından: "Süt oğlunun evlenip de boşadığı karısını nikahlamak caiz olmaz" (H.Ec. 1/41)
Açıklama: Fetvada bahsi geçen kadın, süt itibariyle gelin mevkiinde bulunmaktadır. Nesep itibariyle oğlunun karısı ile evlenmek nasıl haram ise, süt oğlunun boşadığı kadın ile evlenmek de haramdır.
10 - Feyziye Fetvalarından: "Zeyd'e amcasının süt kızını nikahla alması caiz olur" (H.Ec. 1/40)
Açıklama: Nesep itibariyle haram olan, süt itibariyle de haramdır. Nesep yönünden amca kızını almak helal olduğu gibi, süt itibariyle amca kızını nikahlamakta da bir mahzur bulunmamaktadır.
11 - Netice Fetvalarından: "Süt babasının boşadığı kadını almak caiz olmaz" (H.Ec. 1/35)
Açıklama: Bir erkeğin süt babasının, kendisine süt veren ailesinden başka ikinci bir karısı olup da, onu boşamış bulunsa, erkek süt evladı, boşanan bu kadını alamaz. Zira o kadın, bu erkeğin süt itibariyle üvey annesi olmakta ve hürmet-i müsahare ile nikahı haram bulunmaktadır.
12 - Netice Fetvalarından: "Karısının süt annesini nikahlamak caiz olmaz" (H.Ec. 1/35)
Açıklama: Bir kadının süt annesi, emzirme yoluyla, kocasının kayınvalidesi mevkiindedir. Zira süt itibariyle de hürmet-i müsahare tahakkuk eder.
13 - Netice Fetvalarından: "Değişik ve ayrı ayrı zamanlarda (yabancı) bir kadının emzirdiği Zeyd ve Zeynep'in birbiriyle evlenmeleri helal olmaz" (H.Ec. 1/33)
Açıklama: İki kadından birinin oğlu diğerinin kızı bulunsa ve bunlar üçüncü bir kadını emmiş olsalar, her iki çocuk birbirinin süt kardeşi olur.
Bu çocukarın, süt annelerinin ayrı ayrı zamanlarda emmiş olmaları birbirinin süt kardeşi olmalarına mani değildir.
İki çocuktan birinin, diğerinin annesini emmesi veya her ikisinin karşılıklı olarak birbirinin annelerini emmiş olmaları halinde süt kardeşi oldukları gibi, fetvada görüldüğü üzere, yabancı bir kadını emmeleri halinde de süt kardeşi olurlar.
14 - Soru: Benim küçük kız kardeşim, süt emdiğim kadının oğlu ile evlenebilir mi?
Cevap: Sizin kız kardeşiniz o kadını emmemiş ise ve onu almak isteyen oğlan da sizin annenizi emmemiş ise, kız kardeşinizi alabilir. Süt annenizin çocuklarıyla olan haramlık, yalnız sizin şahsınızı ilgilendirir. Sizin nesep kardeşiniz ile süt kardeşinizin evlenmelerinde herhangi bir mahzur olmaz.
15 - Ali Efendi Fetvalarından: "Karısının süt kızına cinsi mukarenette bulunsa, karısı kendisine haram olur" (H.Ec. 1/30)
16 - Soru: İki kız kardeş var. Bunlardan birinin adı Saniye, bunun Asiye ve Vildan isminde iki kızı bulunmaktadır. Diğer kardeşin ismi ise Fatma olup, bunun da Ahmet ve Mustafa adlarında iki oğlu bulunmaktadır. Asiye, teyzesi Fatma'dan emmiş ve Fatma'nın oğlu Ahmet de teyzesi Saniye'den emmiş. Saniye'nin diğer kızı Vildan ile Fatma'nın ikinci oğlu Mustafa birbirleri ile evlidirler. Bunda bir engel var mı?
Cevap: İzaha çalıştığımız meselede emişme, Saniye'nin kızı Asiye ile Fatıma'nın oğlu Ahmet arasında cereyan etmiş bulunmaktadır. Bunlar karşılıklı olarak birbirinin annesini emmiş olmakla süt kardeşi olmaktadırlar. Vildan, teyzesini emmiş olmakla süt kardeşi olmaktadır. Vildan, teyzesini emmemiş ise ve Mustafa da teyzesi Saniye'den emmemiş ise evliliklerinde hiçbir engel yoktur. Bunların kardeşleri bulunan Asiye ve Ahmet'in emişmeleri kendi şahısları ile sınırlı olup kardeşlerinin evliliklerini engellemez.
17 - Soru: Bir kadın, kendi oğlu ile benim büyük kız kardeşimi emzirmiş. Aynı kadın bir de kendi küçük oğlu ile kız torununu emzirmiş. Şimdi benim bu kadının kız torunu ile nikahlanmam caiz olur mu?
Cevap: O kız senin anneni emmemiş ise alabilirsin. Kız kardeşinin o kadını emmesi size engel değildir.
18 - Soru: Bir kadın iki oğlundan birine ait kızı emzirmiş. Diğer oğlunun oğlu, ninesinin emzirdiği bu kızı alabilir mi?
Cevap: Alamaz. Çünkü bu kız, o çocuğun süt halası olmaktadır.
19 - Soru: Bir kadın, kendi oğlu ile ağabeyisinin kızını emzirmiş. Kendi oğlu ölmüş ve ağabeyinin kendisinden süt emen kızı da evlenmiş. Şimdi ölen erkeğin kardeşi ile (küçüğü ile) evlenen kızın küçüğü evlenebilir mi?
Cevap: Evlenecek olanlar, birbirinin annelerini emmemiş ise veya bunlardan biri diğerinin annesini emmiş değilse bu takdirde evlenebilirler.
20 - Soru: Emenin, emzirene nefsi haram; emzirenin ise emene küllü haram. Bu kaide böyle midir?
Cevap: Evet, böyledir ve doğrudur.
21 - Ali Efendi Fetvalarından: "Hind, oğlu ile bir kimsenin kızını emzirdiğini haber verse, Hind adaletli (sözü doğru) bir kimse ise, oğluna o kızı nikahlamak caiz olmaz" (H.Ec. 1/48)
Açıklama: Süt annenin kendi itirafı olunca, artık şahit aramaya hacet kalmaz. Yeter ki o kadın yalan söylemekle tanınmış olmasın.
22 - Ali Efendi Fetvalanndan: "Evlendikten sonra, süt kardeşi oldukları şer'i usul üzerine sabit olan (karı ile kocanın) ayrılmaları gerekir" (H.Ec. 1/48)
Açıklama: Rada hükmü, iki erkek veya bir erkek ile iki kadının şahitlik yapması ile sabit olur. Bu kardeşlik şahitlerin beyanı ile anlaşıldıktan sonra, evliliğin devamı "kardeşin kardeşe zinası" demek olur. Derhal ayrılmaları icap eder. Hatalarından dolayı Allah'ın (cc) mağfiretine ilticada ve istiğfarda bulunmaları gerekir.
23 - Behce Fetvalarından: "Kız kardeşinin emzirdiği Hind'i nikahlamak caiz olmaz" (H.Ec. 1/41)
Açıklama: Bir erkek, kızkardeşinin emzirdiği kızın süt dayısı olur. Bu sebeple o kızla evlenmesi haramdır.
24 - Ali Efendi Fetvalarından: "Süt annesinin oğlunun kızını nikahlamak caiz olmaz" (H.Ec. 1/47)
Açıklama: Bu erkek, bahsi geçen kızın süt amcası olmaktadır. Bu sebeple onu nikahlaması kendisine ebedi olarak haramdır.
25 - Ali Efendi Fetvalarından: "Süt oğlunun soy itibariyle kız kardeşini nikahlamak caiz olur" (H.Ec. 1/47)
Açıklama: Emen erkek çocuğun, emziren kadın ve kocasına sadece nefsi haramdır. O çocuğun soyca kardeşlerinin o kadınla ve kadının kocası ile bir yakınlığı olmamaktadır. Bu sebeple, süt oğlunun kız kardeşi ile evlenmekte bir engel yoktur.
26 - Abdürrahim Fetvalarından: "Nikahlayıp (ve fakat) gerdeğe girmeden boşadığı karısının süt annesini nikahlamak caiz olmaz" (H.Ec. 1/47)
27 - Abdürrahim Fetvalarından: "Annesinin annesi Hind tarafından emzirilen kızı, nikahlamak caiz olmaz" (H.Ec. 1/47)
Açıklama: Ana tarafından ninesi olan kadının emzirdiği kız, o erkeğin süt teyzesi olmaktadır. Bu itibarla onu nikahlamak haramdır.
28 - Ali Efendi Fetvalarından: "Zeyd'in, kendisi ile gerdeğe girip de boşadığı veya halen nikahı altındaki karısının süt kızını nikahlamak caiz olmaz" (H.Ec. 1/48)
29 - Ali Efendi Fetvalarından: "Hind, kızı Zeyneb ile Zeyd'i emzirse, Hind'in diğer kızı da Zeyd'e haram olur" (H.Ec. 1/47)
Açıklama: Emziren kadının emen çocuğa kızlarının tamamı haramdır. "Süt aşağı çeker" sözünün îslami bir dayanağı ve ilmi bir değeri yoktur. Gerek beraber emdiği, gerekse daha evvel veya daha sonra doğan kızların tamamı, o kadından süt emen erkeğe haram olur.
30 - Feyziye Fetvalarından: "Hind, ilk kocasından (hasıl) olan süt ile Zeyd'i emzirse, sonraki kocasının başka hanımından olan Zeyneb'i, Zeyd'in nikahlaması caiz olur" (H.Ec. c. 1/42)
31 - Behce Fetvalarından: "Ana-baba bir kız kardeşinin kızını emziren Hind'in, kızı ile evlenmek caiz olur" (H.Ec. c. 1/47)
32 - Ali Efendi Fetvalarından: "Oğlunun süt anasının kızını nikahlamak caiz olur" (H.Ec. c. 1/47)
Açıklama: Sütle ilgili mevzuda kaideleşmiş bir ifade vardır: "Emzirenin emene hepsi haram, emenin emzirene nefsi haram."
Bu fetva ile şu hüküm arasında düşünülecek olursa, haramlık, süt emen çocuk ile kadının tarafları arasında cereyan etmektedir. Süt oğlunun soy itibariyle yakınları bu haramlığa girmemektedir. Bu itibarla, bir baba, oğlunun süt itibariyle kardeşi olan kızı olabilir.
33 - Behce Fetvalarından: "Amr'ın anasının emzirdiği Zeyd'in, nesep itibariyle kız kardeşini Amr'ın nikahlaması caiz olur" (H.Ec. c. 1/41)
Açıklama: Bu fetvada süt veren kadının süt evlatlığı, Zeyd'in şahsında sınırlı bulunmaktadır. Zeyd, bu kadının hiçbir kızı ile evlenemez. Fakat kadının oğlu Amr ile Zeyd'in kardeşleri arasında evlenme bakımından hiçbir engel yoktur. Amr, Zeyd'in anasını emmediğine ve alacağı kız da o kadını emmiş olmadığına nazaran, süt haramlığı olmamaktadır.
34 - Netice Fetvalarından: "Hind, küçük yaştaki ortağını, rada müddeti içinde emzirse, her ikisi de kocasına haram olur" (H.Ec. c. 1/32)
Açıklama: Süt veren kadın, iki yaşını doldurmamış bulunan ortağını emzirmekte, kayınvalide mevkiine çıktığından; emen ortak da süt kızı olduğundan, her ikisi de kocalarına haram olurlar. Dini hükümlere göre, ayrılmalarından başka yol yoktur.
35 - Feyziye Fetvalarından: "Sözüne güvenilen Zeyneb, ben, kızım Hind ile Zeyd'i emişme müddeti içinde emzirmiştim, dese, Zeyd'in Hind'i nikahlaması caiz olmaz" (H.Ec. c. 1/40)
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.