Kitaplar | Konular | Çağımız ve Günümüz Meselelerine Fetvalar
NAFİLE NAMAZLAR
1 - Soru: Öğle namazı ile yatsı namazlarının son sünnetlerini dört rekat olarak kıldığımız zaman, bazısı bid'at, bazıları da sünnet diye konuşuyorlar. Bu hususu açıklar mısınız?
Cevap: Öğle ve yatsı namazlarının son sünnetleri, müekked (en kuvvetli) sünnetlerdendir. Bunları dörde çıkarmak ise müstehabdır. Hiçbir mahzur yoktur. (Büyük İslam İlmihali, Namaz bahsi, madde 188/2)
2 - Soru: Teheccüd namazının vakti (saat ve dakika olarak) ne zaman başlar, ne zaman sona erer?
Cevap: Gündüz öğle ezanı ne zaman okunuyorsa, gecenin o saatinde teheccüd vakti girmiş olur. Tanyeri ağarmazdan önceki zamana kadar kılınabilir. Bilhassa biraz uyuyup kalkarak kılınmalıdır. Zamanı oldukça geniştir. Makbul olan vakit ise, gecenin üçte ikisi geçikten sonra kılınmasıdır.
3 - Soru: Nafile namazlar cemaatle kılınabilir mi? Mesela, tesbih namazını buna misal olarak verelim. Herkesin ferden kılabilmesi zor olduğu içindir. Böyle hallerde imamın önce kendi başına tekbir alıp sağa sola selam verip, sonra tekrar tekbir alıp cemaatle birlikte namaza durup tesbih namazı kıldırması caiz olur mu?
Cevap: Teravih namazından başka nafile namazlar için cemaat teşkili meşru görülmemektedir. Nafile namazların münferiden kılınması daha faziletlidir. Aslolan hüküm bu olmakla beraber, bazı şart ve kayıtlara bağlı olarak istisnai bir hüküm de mevcut bulunmaktadır. Şöyle ki: Herkesin tek başına başaramayacağı tesbih namazını, tedai (davetleşmek) ve haberleşmek suretiyle olmaksızın, oturmakta olan birkaç kişi, aralarından birini imamlığa geçirip kendileri de ona uyarak kılsalar caizdir. Fakat, namaza başladıktan sonra selam verip namazı bozmak, "Amellerinizi iptal etmeyiniz" emr-i İlahisine aykırı düşer.
4 - Soru: Evvabin ve Duha namazlarına nasıl niyyet edeceğiz? Her iki rekatta selam verildiğine göre, selam verip de sonra kalktığımız rekatlarda yeniden niyet edecek miyim? Edersek niyeti sözle ifadelendiriniz.
Cevap: "Niyet ettim Allah (cc) rızası için evvabin (veya Duha) namazını kılmaya" demelidir. Her iki rekatta niyeti tekrarlamak, ihtiyata uygun olur.
5 - Soru: Her gün devamlı olarak tesbih namazı kılınabilir mi? Her gün tesbih namazı kılmanın cevabı olmadığını söylüyorlar. Buna siz ne dersiniz?
Cevap: Kılınabilir. Böyle bir iddia yanlıştır. (Nimetü'l-İslam, l. kısım, s.383)
Soru: Tesbih namazı cemaatle kılınırken imama uyan cemaatin tesbihleri okumasının şart olup olmadığını açıklayınız?
Cevap: İmama uyan bir kimse, nasıl rüku ve secde tesbihlerini okuyacaksa, tesbih namazında da tesbihatı okuması gerekir.
6 - Soru: Teheccüd namazı üç kişilik bir cemaatle kılınabilir mi?
Cevap: Teravih namazının dışında kalan nafilelerde cemaat meşru kılınmamıştır. Nafile ibadetleri azami gizlilik içinde eda etmelidir. Takvaya uygun olan budur.
7 - Soru: İkindi ve yatsı namazlarının ilk sünnetlerini Peygamber Efendimiz, işi olsun olmasın, çok kere terk edip bazı kere kılarlarmış, diye duyduk. Bu hususta hadis-i şerif var mı? Kaynağını bildiriniz.
Cevap: Bu hususta olan asıl İbni Mace'nin Hz. Aişe (ra)'dan rivayet ettiği Hadis-i Şeriftir. Şöyle ki: "Kim oniki rekat sünnete devam ederse cennette onun için bir ev yapılır. Dört rekat, öğleden önce, iki rekat, öğlenin farzından sonra, iki rekat, akşamın farzından sonra, iki rekat yatsıdan sonra, iki rekat da sabahın farzından önce" (îbni Mace, c. l, s. 361). Bu Hadis-i Şerifte hem sünnet namazların vakitleri hem de onların rekatları açıkça görülmektedir. "Kim oniki rekat sünnete devam ederse" buyurulması, bunların müekked sünnet olduğunu ortaya koymaktadır. İkindinin sünnetinde ise "Kim ikindiden önce dört rekat namaz kılarsa, Allah (cc) onu esirgesin" (Ebu Davud, îbni Ömer (ra)'dan rivayet etmiştir, c. 2, s. 23, hadis rk. 1271). Ebu Davud'un Hz. Ali'den rivayet ettiği hadis-i şerifet ise, "Resulullah (sav) ikindiden önce iki rekat namaz kılardı" dediğini öğreniyoruz. İkindi namazının sünnetinde teşvik edici ifade mevcut olup, devam etme kaydı bulunmadığı cihetle, sünnet-i gayr-i müekkede olmasına hükmedilmiştir. Yatsı namazının sünnetinden bahis açılmayışı da gayr-i müekkede olmasından ileri gelmektedir. (Hidaye c. l, s. 45)
8 - Soru: Dini kitaplardaki "Duha" namazı ile halkın ağzında dolaşan "İşrak" namazı aynı namaz mıdır, yoksa değişik iki namazın adı mıdır?
Cevap: Duha (kuşluk) namazı ile işrak namazı ayrı ayrı iki namazdır, İşrak namazı güneş doğduktan sonra, kerahet vaktinin çıkmasını müteakip kılınır ve sadece iki rekattır. Duha namazı ise, tan yerinin ağarmasından güneşin batacağı zamana kadar olan vaktin dörtte birinin geçmesinden sonra kılınır. Rekatları hususunda iki rekattan oniki rekata kadar değişik beyanlar bulunmaktadır. (Nimetü'l-îslam, s. 377)
9 - Soru: Bir kimsenin mescide girdiğinde "Tehiyyetü'l-mescid" adı verilen iki rekat namaz kılmasının sünnet olduğunu biliyoruz. Bu girip çıkma, camide çalışan ustalarda ve cami görevlilerinde sık sık vaki olmaktadır. Bu itibarla, bunlar her girişte bu namazı kılmak durumunda mıdırlar?
Cevap: Camiye girip çıkma tekerrür ederse "Tehiyyetü'l-mescid" namazının bir defa kılınması yeterlidir. (Nimetü'l-İslam, Namazla ilgili bölüm, s. 376)
10 - Soru: Durum böyle olunca, bu namazı ilk defa girdiğinde mi kılmalı, yoksa en sonunda girdiği zaman mı kılmalıdır?
Cevap: Bunda genişlik ve kişi için serbestlik vardır. Dilerse ilk girişinde, isterse son girişinde kılabilir.
11 - Soru: "Salat-ı leyl" ile "Teheccüd namazı" ayrı ayrı iki namaz mıdır?
Cevap: Değildir. Bunlar, aynı namazın değişik iki ismi olmaktadır. Geceleyin kılınması yönünde "Salat-i leyl", uykudan kalkıp kılındığı için de "Teheccüd" namazı adı verilmiş bulunmaktadır.
12 - Soru: Sünnet namaz ile nafile namazlar arasında bir fark var mıdır?
Cevap: Sünnet, daha ziyade, beş vakit farz namazların evvelinde veya sonunda olan namazlarda kullanılmaktadır. Nafile tabiri ise, bu namazların dışında kullanılmaktadır. Duha namazı ve Evvabin namazı gibi.
13 - Soru: Mekruh vakitlerden birinde kılınan nafile namazın iadesi gerekir mi?
Cevap: İadesi gerekmez, kerahetle sahih olur.
14 - Soru: İmam olmayan bir kimse, gece namazlarında, kendi başına namaz kılarken farzla kıraeti açıktan okuyabilir mi?
Cevap: Okuyabilir.
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.