Kitaplar | Konular | Sabah Namazina Nasil Kalkilir?

Güçlü iman nedir?

İman ve ibadetle ilgili birbirine yakın üç kavram vardır.

Bunlar, ?huzur-u daimî?, ?hakka'l-yakîn? ve ?ihsan?dır.

Hakka'l-yakîn, kendisinden önce gelen iman mertebelerinden ilme'l-yakîn ve ayne'l-yakînin üçüncüsü ve en üstünüdür.

İhsan, iman ve İslâm'dan sonra gelir ve ibâdette en kemal mertebedir.

Huzur-u daimî ise, her an Allah'ın huzurunda olduğunu hissetme hâlidir ve mârifetullahta pek mühim ve faziletli bir yeri vardır.

Bunların hepsi de, tahkikî imanla ilgilidir. Çok kuvvetli ve sarsılmaz bir imanın ifadesidir.

Hakka'l-yakîn, iman hakikatini tam hissetmek, zevketmek ve yaşamaktır. Nasıl ki, mutfaktaki yemeğin varlığı üç yolla bilinir. Birisi onun kokusunu duyunca ne olduğunu anlamaktır ki, buna ilme'l-yakîn denir. Diğeri, gidip gözle görmektir ki, ayne'l-yakîndir. Üçüncüsü ise, bizzat yemek, onun tadına bakmak ve özelliklerini hissetmektir. Nasıl ki, sonuncusu en kuvvetli bilgi ise, hakka'l-yakîn de, en kuvvetli iman mertebesidir.

İhsan ise, Allah'ı görür gibi ibadet etmektir. Peygamberimiz bir hadislerinde bunu anlatırken, ?İhsan, Allah'ı görür gibi ibadet etmektir. Her ne kadar sen Onu görmüyorsan da, O seni görüyor? buyurmuştur. Bu durumda ihsan, ?Allah'ın seni gördüğünü bilme şuuru?dur bir bakıma.

Bir gün Beyazid-i Bestamî Hazretleri namaz kılarken evine hırsız girmiş ve ne var ne yok her şeyi toplayıp gitmiş.

?Nasıl olur, sen evde iken her şeyi alır gider. Hiçbir şey duymadın mı?? diye sormuşlar.

?Ben o anda namaz kılıyordum. Rabbimle beraberdim. Hiçbir şey ne gördüm, ne duydum? demiş. İşte ihsan budur. Tıpkı Hz. Ali Efendimizin (r.a.) ayağına batan oku, namaza durduğu zaman çıkarmalarını istemesi gibi. Çünkü o anda kendinden geçiyor ve namaz ona, ameliyat anında kullanılan bir anestezi görevi görüyor. Dış âlemden kopup, ulvî âlemlere dalıyor.

Huzur-u daimî, ?Ve Hüve meaküm eynemâ küntüm? âyetinin sırrına mazhar olmaktır. Yani ?Siz nerede olursanız olun, Allah sizinle beraberdir.? (Hadîd: 4)

Günün 24 saatinde, ne kadar mekân değiştiriyorsak değiştirelim, nereye gidersek gidelim, her yerde isim ve sıfatlarıyla hazır ve nâzır olan Rabbimiz bizimle beraberdir.

?İmanın en mükemmeli, nerede olursan ol, Allah'ın seninle beraber olduğunu bilmendir? buyuran Peygamberimiz (a.s.m.), hem bu âyeti, hem de huzur-u daimîyi açıklamış oluyor.

Huzur-u daimî, Allah'ın varlığını, isimlerini ve sıfatlarını öyle bir hissetmektir ki, her ânının Onun bir ihsanı ve her davranışının Onun kontrolü ve gözetiminde olduğunu bilmektir. Âyetlerde belirtilen, ?Onun izni olmadan bir yaprak bile düşmez?, ?O gönüllerinizdekini bilir?, ?O, kişi ve kalbi arasına girer? gibi manalar, inandığımız, kabul ettiğimiz gerçeklerdir. Her mü'min bunu kabul ve tasdik eder. Ancak huzur-u daimî, ?her an bu gerçeklerin farkında olduğunu bilerek yaşamak?tır.

Allah'ın kendisini görüp gözettiğini, bütün isim ve sıfatlarıyla her yerde tecelli ettiğini, her şeyiyle Ona teslim olduğunu bilen ve her an bu gerçekleri hisseden bir insan, günah işleyebilir mi? Haksızlık yapıp, yalan söyleyebilir mi? Huzur-u daimîyi bütün zerreleriyle hisseden bir mü'min, ezanlar asumanı çınlatırken namaza koşmak dışında bir başka işle meşgul olabilir mi? Hele ibadetlerini ihmal edebilir mi? Sabah namazı vakti geldiğinde uyumaya devam eder mi?

Mümkün değil.

Onun varlığına yürekten inanan, her yerde hazır ve nazır olduğunu bilen, hayatının ve ölümünün, sevincinin ve üzüntüsünün ancak ve ancak Onun kudret ve iradesinde bulunduğunu tam kabul eden bir mü'min, Allah'ın emir ve yasakları dışına çıkamaz.

İşte bu makama ulaşan maneviyat büyüklerinden Gümüşhaneli Ahmed Ziyaeddin Efendi (k.s.), hasta iken bile ayağını uzatmaktan kaçınır. Çünkü o, Allah'ın huzurundadır. Sultanlar Sultanının huzurunda ayak uzatılır mı? Etrafındakiler onu rahatlatmak için ayağını uzatırlar, hemen geri çeker. ?Beni günaha sokmayın? der.

Bu yüce makamın yücelerinde olan Bediüzzaman Hazretleri, bir saniyesini bile boş geçirmeden ibadet eder, diz çökmekten ayakları yara olur. Talebesi Molla Resul böylesi takvayı aklına sığıştıramaz ve nazı geçtiği için şunları söylemekten kendini alamaz:

?Biz de Allah'tan korkuyoruz ama, senin ödün patlıyor.?

Bediüzzaman Hazretleri, huzur-u daimîyi anlatırken sık sık, bir Arap şairine ait olan şu ifadeyi zikreder: ?Her şeyde Allah'ın birliğine delâlet eden bir âyet vardır.?

Evet, huzur-u daimî aynı zamanda her şeyle Allah'ı bulmak ve bilmektir. Hava, su, dağ, taş, orman, deniz, nehir hep Allah'ı anlatır. Atom, hücre, çekirdek, arı, yumurta, çiçek, balık, meyve, ağaç Onun isim ve sıfatlarına ayna olur.

İşte huzur-u daimî, bütün varlıklara bakıp Allah'ı hatırlamak, Onun isim ve sıfatlarını kavramaktır.

3. Güçlü İman Nasıl Kazanılır?

Daha önce de kısaca belirttiğimiz gibi, iman, bir binanın temeli veya bir ağacın kökü gibidir. Nasıl ki, ağacın kökündeki değişim ve gelişim dallarında ve meyvelerinde etkisini gösterir; imandaki terakkî de insanın ibadetlerinde duyarlılığa, devama ve gelişime sebep olur.

Bu iman, teknolojik alet ve makinelere hareket veren elektrik veya bedene canlılık kazandıran ruh gibi, fonksiyonel ve etkilidir.

Hiç şüphesiz bahsini ettiğimiz, basmakalıp, üstünkörü, ruhsuz, cansız, etkisiz, kuru bir iman değildir.

Kast ettiğimiz, Kur'an'da ve hadislerde anlatılan, başta Resulüllahın (a.s.m.), ashabının ve maneviyat büyüklerinin yaşadığı coşkun, hareketli, muhteşem imandır.

İşte bu imanı Yüce Rabbimiz, binlerce ayetle anlatıyor. Belki diyebiliriz ki, Kur'an'ın yarısı bu imanı anlatan ibret dolu âyetlerle doludur.

Yoğun bir biçimde Kur'an'ın imanî ayetlerini açıklayan Risale-i Nur'da anlatılan iman ise, Kur'an'ın istediği o coşkun ve fonksiyonel imandır.

Bu iman, Rabbimizin sadece varlığını değil, aynı zamanda isim ve sıfatlarını, hatta şuunatını ve tecellilerini bilmekle elde edilir. Çünkü, Muhyiddin-i Arabî'nin dediği gibi, ?Allah'ı bilmek, varlığını bilmenin gayrıdır.?

?Allah bilgisi? diyebileceğimiz, mârifetullah, Onun sadece varlığına inanmakla meydana gelmez. Onun bütün isimlerini, sıfatlarını, şuunatını ve bunların zerreden kürelere kadar her şeyde, her varlıkta tecellilerini anbean, günbegün görmekle, bilmekle, inanmakla elde edilir.

İnsan kendi vücudunda, duygularında, âlemdeki bütün varlıklarda bu tecellileri defalarca görmeli, her fırsatta tefekkür etmeli, Rabbine olan bağlılığını her an tazelemelidir.

Zaten Peygamberimizin (a.s.m.) bir hadislerinde, ?Bir saat tefekkür, bir sene nafile ibâdetten hayırlıdır? (Aclûnî, Keşfü'l-Hafa, 1:310) demesi, bu sırra işarettir.

Ancak ?tefekkür?, uçsuz bucaksız, sınırsız, kuralsız bir kavramdır. Onu yapabilmek için bir kurallar silsilesi, bir program, bir rehber lâzımdır.

İşte Risale-i Nur, Kur'an'ın imanî âyetlerini anlatan muazzam bir programdır. Yoksa plânsız, programsız, kuralsız; hangi varlığın, hangi cihetle Rabbimizin hangi isim ve sıfatına delâlet ettiğini bilemeyiz. Onu ne kadar çok okuyup anlarsak, o derece imanımız ziyadeleşir.

Bu eseri şuurlu, plânlı, dikkatli okumanın ve ondan hakkıyla istifade edebilmenin bir dizi kuralı vardır. Bu kurallara uyulduğu takdirde istifade artar. (Bu konuyu, ?Risale-i Nur'u Okuma ve Anlama Teknikleri? isimli kitabımızda genişçe işlediğimiz için ona havale ediyoruz.)

İman, nazarımızı, zihnimizi, dikkatlerimizi, Allah'tan başkasından (masivadan) alıp Ona yöneltmektir. Ne kadar zihnimizi dağıtan masivadan yüzümüzü çevirip, ilgimizi Rabbimize yöneltirsek o kadar imanımız parlar.

Bunun için de Kur'an'ın imanî ayetlerini derinlemesine açıklayan eserleri yoğun okumak gerekir. Yüzeysel, üstünkörü, göstermelik meşguliyet, istediğimiz istifadeyi sağlamaz.

İmanın bütün haşmetiyle hayatımıza hükmetmesini istiyorsak, her gün ve yoğun bir şekilde meşguliyetten başka seçenek yoktur.