Kitaplar | Konular | Muhtasar Islam Tarihi

   Anadolu Selçukluları

Anadolu Selçukluları (Hicrî: 470-705; M.1077-1308)
Oğuz Türklerinin Üçok kolunun Kınık boyuna mensub Selçuklu hükümdar âilesinden, Kutalmış oğlu Süleyman Şah tarafından Anadoluda kurulan bir devlettir. Bizans'la hâkimiyet kavgası yapılarak bölgenin Türkleşmesi sağlandı. İç harpler ve isyanlar sebebiyle perişan halde kalmış olan yerli halk, Süleyman Şah'ın idâresinde huzur ve sükûna kavuştu. Bu sâyede, Türkiye Selçuklu Devleti sağlam bir temele oturdu. Küfür karanlığından İslam nurunun aydınlığına, hürriyet ve adâlete kavuşan yerli halk, kısa zamanda seve seve müslüman oldu. İslâmiyet Anadolu'ya hızla yayıldı. Haçlılarla yapılan mücâdelelerle haçlıların İslam âlemine taarruzları büyük ölçüde kırıldı. Anadolu Selçukluları üç defa haçlı saldırısını göğüslediler. İlk birinci haçlı ordusunun 150.000 kişilik öncü kuvvetini 1.Kılıçarslan (M.1096-1099) İznik yakınlarında göğüsleyerek parlak kılıçları altında pırasa gibi doğradı. Arkadan gelmekte olan 600.000 kişilik asıl haçlı kuvvetinin ise bir çekilme hareketi yaparak Eskişehir'de önüne dikildi. Orada onlara gerilla muharebeleri tatbik ederek haçlı ordusuna çok büyük zayiatlar verdirip 500.000'ini toprağa gömmüş ise de maalesef geriye kalan 100.000 kişilik haçlı ordusu Kudüs'e kadar gidip orayı işgal etti.

İkinci haçlı saldırısı ise I.Sultan Mes'ud zamanında oldu (M.1147-1149). Eskişehir'e kadar gelen 75.000 kişilik haçlı ordusu burada yapılan meydan muharebesinde imha edilerek 5.000 kişi kaldı. Bunlar da İznik'e sığındı. Fakat bunlar bilahere arkalarından gelen 150.000 kişilik haçlı ordusuyla birleşerek tekrar saldırıya geçti. Sultan Mes'ud bir çekilme taktiği yaparak bu haçlı ordusunu Toros dağlarının dar geçidi olan Gülek boğazına kadar çekti ve orada mukavemet göstererek haçlılara çok büyük zayiatlar verdirdi. sağ kalan haçlılar ise Antalya'ya çekilerek oradan deniz ve kara yolu ile geri gittiler.

Üçüncü haçlı seferi ise II.Kılıçaslan zamanında (M.1189-1192) Eyyübi hükümdarı Selahaddini Eyyübi'nin Kudüs'ü işgalden kurtarıp geri alması üzerine yapıldı. Bu sefere daha öncekilerde olduğu gibi Papa'nın teşvikiyle Almanya imparatoru Friedrich Barbarossa, İngiltere kralı Arslan Yürekli Richard, Fransız kralı Philippe-Auguste katıldılar. Bunlardan İngiltere ve Fransa kralları Akdeniz yolu ile Filistin'e geldiler. Akka kalesini aldılar. Alman imparatoru ise Anadolu üzerinden Filistin'e ulaşmak istedi. II.Kılıçaslan onları Konya'da karşıladı. Yapılan muharebede bu haçlı ordusunun sayı üstünlüğü karşısında kuvvetlerini zayi etmemek için II.Kılıçaslan Konya kalesine çekildi. Alman İmparator'u Konya kalesini alamayacağını düşünerek o da kuvvetini zayi etmemek için Karaman üzerinden Akdeniz'e inerken Silifke'de Göksu nehrinde boğuldu. Fakat ordusu Akdeniz'den Filistin'e ulaştı. Akka'da diğer haçlı ordusu ile birleşerek saldırıya geçtiler. Daha önceki haçlı ordularından çok daha güçlü olan bu orduyu Selahaddini Eyyübi Hıttin mevkiinde yapılan savaşta hezimete uğrattı. Bu hezimet karşısında haçlı ordusundan geriye kalanlar memleketlerine geri döndüler.

Anadolu Selçukluları İslâmın kalkanlığını yaptılar. Anadolu toprakları yüzbinlerce haçlıya, ehli salib ordularına mezâr oldu. Büyük bir tehlike olarak ortaya çıkan Şiî Babaîler isyanı bastırıldı.

Moğollarla yapılan Kösedağ Muhârebesi'yle (M.1243) Anadolu, Moğol hâkimiyetine girdi. Anadolu Türk birliği parçalanarak birçok beylikler ortaya çıktı. Bu beyliklerden biri de Osmanlı beyliği idi.


Konular