Kitaplar | Konular | Dört Incil Farkliliklari ve Celiskileri

5- DÖRT İNCİLİN İLK MATBAA BASKILARI

93) D.Clark,o.g.e., s. 15

214

Biraz önce belirttiğimiz üzere, Incillerİn Yunanca yazmalarının ve diğer diller«"yâpılan tercümelerinin çoğaltılarak kopya edilmeleri öfnasında ortaya çıkan yüzbinlerce farklılık, bu kitaplarırî'matbaa basımları sırasında da aynen devam etmiştir, indilerin matbaada basılacakları sırada çok dikkatli bir çalışma, nüshaların karşılaştırılarak, birlikte değerlendirilmeleri sonunda bu farklılıkların asgariye indirilmeleri mümkün iken rnâlesef bu yapılmamış, bu yüzden belki matbaa baskıları farklılıkların miktar ve derecesini iyice su yüzüne çıkarmıştır.

İndilerin ilk defa matbaada baskıya girmeleri M.S.1481 /yılında olmuştur. Belirtilen yılda "Meryem Ananın Hamd ilâhîsi" ismi verilen, Luka İncilinin birinci babının 42-56 ayetlerini ihtiva eden kısım matbaada başılmısjir._______

İlk zamanlar, İndilerin tamamı yerine, onlardan bazı kısımlar basılmış, bu şekilde kısmî baskı bir süre devam etmiştir, Builk kısmf baskılatın arkasından Erasmus, 1516 vılındji Yıınanra -pgng mpfrin ilg^ "Latin VÜTğate"yİ birlikte^ yasmıştır. Ancak bu basımın acele yapıldığı, birçok hataları ihtiva ettiği ve basım esnasında bozuk nüshalardan faydala-ruldığı ileri sürülerek uzun süre tenkid edilmiştir. Erasmus basımı ile hemen hemen aynı yıllarda "Complutension Polygof'un basım çalışmaları başlamıştır, iki sütun halinde, bir yanda Yunanca metin, öbür yanda Latin Vulgate metni yer alacak şekilde yürütülen çalışmalar 1517 yılında tamamlanmıştır. Ancak, papalık Yeni Ahidin bütün kitaplarım ihtiva eden bu basıma bir süre izin vermiyor. 1520 yılında,

215

papalıktan gerekli izin alınarak basım gerçekleştiriliyor, fakat papalık, basılan kitabın satılmasını ve dağıtılmasını İki yıl süre ile yasaklıyor. Bu basımın satışı ve dagıtılışı ancak 1522 yılında serbest bırakılıyor. Bu basımda, editörler tarafından hangi yazma nüshanın kullanıldığına dair bir işaret mevcut değildir. Bu Folygot basımının, hem Erasmus'un, hem de Stephanus'un basımlarından daha sıhhatli olduğu ileri sürülüyor(94).

1546 yılmdaJŞtgTjhanus, Yeni Ahidin tamamını Grekçe olarak basım:, hazırlamıştır. Bu basımın bir özelliği vardır. Stephanus, bu basımda metindeki farklı okunuşları göstermiştir. Bu basıma Latince olarak "Textus Receptus" (kabul edilmiş, benimsenmiş metin), İngilizce olarak, "Received Text" ismi verilmektedir(95). Ancak, bu basıma hazırlanan metnin, 1550 yılında Great Mili tarafından yayınlanması üzerine Stephanus ve Mill'e çok büyük hücumlar yapılmıştır. Onlar, bu basım İle Yeni Ahid metinlerini şüpheli ve güvenilmez hale getirmekle itham edilmişlerdir.

Great Miîl'in basımından yaklaşık üç çeyrek yüzyıl sonra Hoüandalı_Elziyir 1624 yılında İncili eri ve Yeni Ahidin diğer bütün kitaplarını Hollanda'da bastırmıştır. Bu basım sonraki yıllarda birkaç kere tekrarlanmıştır.

İndilerin modern tenkidli basımı ilk olarak 1850 yılında Charles Lachman tarafından yapılmıştır. Lachman, Yeni Ahidin metnini, "Textus Receptus"u hiç gözönünde bulundurmadan yayınlamıştır. Onun, bunu yapmaktan amacı, Yeni Ahidi dördüncü yüzyılda bilindiği şekli ile yayınlamaktı(96).

94) M. M. Parvis,a.gjııd., s. 599

95) J.Knox, r«Mtaflscepfi«,ÎD

96) M. M. Parvis, a.gmd., s. 602

216

Lachman'dan sonra Samuel Prideaux Tregelles 1857-1872 yılları arasında yaptığı Yeni Ahid basımında ne "Textus Receptus"u, ne de daha sonraki dönemlere ait yazmaları gözönünde bulundurmadı. O, basımını en eski yazmalara dayandırmaya çalıştı(97). Bu kişilerin basımlarından sonra da İndilerin basımları devam etmiştir.

Bugün dünyada bine yakın dil ve lehçeye tercüme edilerek basımı yapılan Kitab-ı Mukaddesin, bu yabancı dillere yapılan tercümelerinde de oldukça farklılıklar vardır. En basit bir örnek olmak üzere Türkçeye yapılan tercümelerdeki farklılıkları göstermemiz mümkündür^Türkiyede Kitab-ı Mukaddes şirketininjjastırmış olduğu Kitab-ı Mukaddeste yer alan incil metinleri ile, yine aynı şirketin müstakiLolarak bastırmış olduğu ve üzerinde sadece ''İncil" yazan Yeni Ahid-deki incil metinleri arasında farklar vardır. Ayrıca Yeni Yaşam Yayınlan tarafından neşredilen ve Üzerinde "Müjde İncilin Çağdaş Bir Çevirisi" yazan Yeni Ahidde yer alan İncil metni ile daha önce bahsettiğimiz iki metin arasında da farklılıklar vardır. Bu üç Türkçe tercümede bile farklılıklar olabildiğine göre, farklı dillere tercüme edilen jnciller arasında kimbilir ne kadar çok farklılık vardır.\Mesela:(Luka, 11:15 de Hz. İsa'nın, cinleri çıkarırken cinlerin başkanlarının yardımını aldığı bazıları tarafından İddia edilmekte, Hz.İsa da bu iddiaya cevap vermektedir. Kitab-ı Mukaddes şirketinin neşri iki metinde, cinlerin başkanlarının adı Baalzebul olarak geçerken, Yeni Yaşam Yayınlarının neşri olan metinde bu cinlerin başkanının adı Baalzebub olarak yazılrnıştır(98).

97) M. M.Parvis,a.gjj«/.,s.602

98) Kitab-ı Mukaddes, Luka.M: 15 ; İncil, Lafta, 11: 15, Kitab-ı Mukaddes Şirketi, İstanbul,1989 ; Müjde İncilin Çağdaş Bir Çevirisi, Luka, 11 : 15, Yeni Yaşam Yayınlan, İstanbul,1987

217

Yine Sinoptik indilerde nakledilen, Petrus'un sıtmalı kaynanasının tedavisinin anlatıldığı pasajlarda Kitab-ı Mukaddes neşrinde "sıtmalı kadın" tabiri geçerken, Yeni yaşam yayınlarının neşri olan indilerde bu "Ateşler basmış kadın" şekline dönüşmüştür. Her ateş basmasının sıtma olmadığını bildiğimize göre, "sıtmalı kadın" tabirini nasıl "ateşler basmış kadın" şeklinde açıklayabilirler, anlamak mümkün değildir. Görüİdüğü gibi son dönem İndi tercümelerinde bile hafife alınamıyacak kadar köklü tercüme farklılıkları görüldüğüne göre, kimbilir ilk dönemlerde diğer dillere yapılan tercümelerde ne kadar çok farklılıklar vardı. İndi basımları ile ilgili olarak ortaya çıkmış birçok suçlama vardır. Bu suçlamalar, farklılıkların olduğuna en açık delili teşkil ederler.

Nereden bakılırsa bakılsın, üzerinde ittifak sağlanabilmiş ve herkesçe kabui edilmiş ortak bir incil metni, ister yazma, isterse basma olsun bulabilmek mümkün değildir. Bu durum ise İndilerin ilâhîliğine, kutsallığına elbette gölge_ ^düşürmektedir.